หลักการทางแนวคิดชุมชนเมืองที่พอเพียง

Abstract

การพัฒนาของประเทศไทย นับตั้งแต่หลังวิกฤติเศรษฐกิจในปี พ.ศ. 2540 เป็นต้นมา ได้มีแนวโน้มที่จะการปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ จากการพัฒนาตามแนวทางของเศรษฐกิจกระแสหลัก มาสู่แนวทางของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมากยิ่งขึ้น โดยเริ่มมีการนำมาประยุกต์ใช้ในหลายสาขา ทั้งทางด้านเศรษฐกิจและสังคม เช่นนั้น กายภาพที่จะรองรับระบบเศรษฐกิจและสังคมที่มีความพอเพียงนั้น ควรมีลักษณะเช่นไร งานวิจัยชิ้นนี้ มีความมุ่งหมายที่จะตอบคำถามดังกล่าว ด้วยการค้นคว้าหาหลักการและแนวคิดในการออกแบบสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่เหมาะสม สอดคล้องกับระบบเศรษฐกิจและสังคมที่พอเพียง อันนำมาสู่การศึกษาในประเด็นที่เกี่ยวเนื่องกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และการออกแบบชุมชนเมือง เพื่อนำองค์ความรู้ทั้งสองนี้มาบูรณาการเข้าด้วยกัน ผลการวิจัยพบว่า ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและการออกแบบชุมชนเมืองนั้น ล้วนมีจุดมุ่งหมายไปในทิศทางเดียวกันคือ การสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับมนุษย์ แนวคิด “ชุมชนเมืองที่พอเพียง” จึงถูกนำเสนอขึ้น โดยมีหลักการสำคัญอยู่ที่ การสนองความจำเป็นในแต่ละลำดับชั้นของมนุษย์ ในระดับที่พอเพียงกับความต้องการ ไม่น้อยเกินจนขัดสนและไม่มากเกินจนเบียดเบียนผู้อื่นและสิ่งแวดล้อม โดยเริ่มจากการตอบสนองความจำเป็นในระดับพื้นฐานให้มั่นคง ก่อนไปสู่ความจำเป็นในระดับที่สูงขึ้นไปตามลำดับขั้น สัมพันธ์กับหน่วยชุมชนภายในเมืองที่มีหลายลำดับขั้น ซึ่งโยงใยสัมพันธ์ซึ่งกันและกันเป็นระบบเครือข่าย โดยแต่ละลำดับขั้นจะมีระดับของความพอเพียงที่ต้องการสนองแตกต่างกันไป จากหลักการดังกล่าวนี้ จะนำไปสู่การสงเคราะห์และประมวลผลเป็น “หลักการทางแนวคิดการออกแบบชุมชนเมืองที่พอเพียง” ซึ่งจะเป็นกลไกสำคัญในการเกื้อหนุนให้ชุมชนเมืองของไทยก้าวไปสู่ความพอเพียงสือบต่อไป

After The 1997 recession in Thailand there has been a shift in paradigm from Mainstream Economy into Sufficiency Economy, as advocated by King Bhumibol Adulyadej. This change can be seen applied to social and economic aspects in many fields. If this change continues, how should the physical system that supports our society be? This research attempts to answer the question by seeking appropriate Principles and Concept of physical design that suited to sufficiency economy and social system base on the integration of Sufficiency Economy and Urban design. Research results illustrate that Sufficiency Economy and Urban design actually have the same good. That is they focus on the quality of life. Therefore, the concept of Urban Sufficiency was proposed. The principle of sufficient urban community concept is to meet each demand at moderate level, not too little and not too much. The concept begins with fulfilling basic needs before meeting other requirements at the higher level. This concept is also related to communities, which are interconnected to each other and have different sufficient level of needs. According to this concept, it can lead to synthesis and develop to create “Principles and Concept of Urban Sufficiency.”