หลักฐานทางโบราณคดีที่พบในเมืองโบราณสมัยวัฒนธรรมล้านช้างในจังหวัดหนองคายและสกลนคร

Abstract

รายงานการศึกษาเฉพาะบุคคลเรื่องนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาลำดับพัฒนาการของเมือง โบราณในจังหวัดหนองคาย และสกลนครในช่วงพุทธศตวรรษที่ 19-24 โดยแบ่งเป็น 2 ช่วง ได้แก่ สมัยหลวงพระบางเป็นราชธานี (ปลายพุทธศตวรรษที่ 19-ต้นพุทธศตวรรษที่ 22) สมัยเวียงจันทน์เป็นราชธานี (ต้นพุทธศตวรรษที่ 22-พุทธศตวรรษที่ 24) ผลการศึกษาพบว่าเมืองโบราณทั้ง 4 เมือง ได้แก่ เมืองปากห้วยหลวง เมืองเวียงคุก เมือง พานพร้าว และเมืองหนองหารหลวง ที่อยู่ในเขตจังหวัดหนองคายและสกลนคร พบหลักฐานทาง โบราณคดีตั้งแต่อาณาจักรล้านช้างมีศูนย์ราชธานีอยู่ที่เมืองหลวงพระบาง จนกระทั่งย้ายมาที่เมือง เวียงจันทน์ โดยหลักฐานที่พบในสมัยเมืองหลวงพระบางปรากฏเพียงศิลาจารึกที่เมืองปากห้วยหลวง เมืองเวียงคุกและเมืองหนองหารหลวง ต่อมาได้มีการเปลี่ยนแปลงราชธานีจากเมืองหลวงพระบาง มายังเมืองเวียงจันทน์ ในสมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช (พ.ศ. 2091-2114) พ.ศ. 2103 ทำให้บริเวณ เมืองที่อยู่ในภาคอีสานตอนบนของไทยเจริญเติบโตขึ้นด้วยเช่นกัน ซึ่งสังเกตจากหลักฐานโบราณคดีที่พบจำนวนมากและพบหลายประเภท ได้แก่ ธาตุเจดีย์ พระพุทธรูป ศิลาจารึก ซากโบราณสถาน และสิ่งของที่ใช้ในชีวิตประจำวัน หลักฐานส่วนใหญ่มีอายุอยู่ในช่วงสมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชลงมาหรือในช่วงพุทธศตวรรษที่ 21-22 ถือเป็นช่วงที่รุ่งเรืองมากที่สุด ดังนั้นแสดงให้เห็นว่าการย้ายราชธานีมายังเวียงจันทน์ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การค้า และติดต่อกับอาณาจักรใกล้เคียง จึงมีผู้คนเข้ามาอยู่อาศัยอย่างแน่นจนทำให้มีความรุ่งเรืองในด้านต่าง ๆ ของแต่ละเมืองที่แตกต่างกัน