การศึกษาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมวัดพระสี่อิริยาบถ จังหวัดกำแพงเพชร

Abstract

วัดพระสี่อิริยาบถ จังหวัดกำแพงเพชร เป็นวัดสำคัญวัดหนึ่งของจังหวัดกำแพงเพชร ตั้งอยู่ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ภายในวัดมีอาคารที่มีลักษณะพิเศษ คือ มณฑปพระสี่อิริยาบถ ที่ภายในมีพระพุทธรูป สี่อิริยาบถเป็นประธาน สภาพของอาคารในปัจจุบันอยู่ในสภาพที่ไม่สมบูรณ์ จึงยังไม่มีการศึกษาสถาปัตยกรรมของวัดนี้ วิทยานิพนธ์นี้จึงทำการศึกษาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมของวัดพระสี่อิริยาบถ เพื่อทำการสันนิษฐานรูปแบบทาสถาปัตยกรรม เพื่อเข้าใจถึงคุณค่าทางสถาปัตยกรรมของวัดพระสี่อิริยาบถ จากการศึกษาแบ่งอาคารออกเป็นสองกลุ่ม คือ 1) อาคารในแนวแกนประธาน ได้แก่ วิหารประธาน มณฑปพระสี่อิริยาบถ และเจดีย์ราย 2) อาคารนอกแนวแกนประธาน ได้แก่ พระอุโบสถ ศาลา ที่สรงน้ำและเว็จ ในกลุ่มอาคารในแนวแกนประธาน สามารถสันนิษฐานรูปแบบทางสถาปัตยกรรมของมณฑปพระสี่อิริยาบถ ได้ทั้งหมด 6 แบบ โดยแบ่งเป็นสองกลุ่ม คือ กลุ่มที่มีหลังคาตรงกลางเป็นจัตุรมุข กับกลุ่มมีหลังคาตรงกลางเป็นแบบมณฑป โดยกลุ่มแรกจะมีความเป็นไปได้ทางโครงสร้างมากกว่า แต่อาจจะมีความสวยงามโดดเด่นน้อยกว่ากลุ่มหลัง สำหรับวิหารประธานสามารถสันนิษฐานรูปแบบทางสถาปัตยกรรม ได้ทั้งหมด 2 แบบ คือ เป็นแบบมีผนังกับเป็นแบบอาคารโถง ส่วนเจดีย์รายเมื่อทำการสันนิษฐานแบบแล้ว มีเจดีย์รายอยู่ 3 แบบคือ เจดีย์แบบมีซุ้ม เจดีย์แบบฐานสี่เหลี่ยม เจดีย์แบบฐานแปดเหลี่ยม สำหรับอาคารนอกแนวแกนประธาน ส่วนใหญ่เป็นอาคารที่ทำการบูรณะซ่อมแซมในภายหลัง จึงสันนิษฐานตามลักษณะกายภาพที่ปรากฏ บทสรุปถึงคุณค่าทางสถาปัตยกรรมของมณฑปพระสี่อิริยาบถ คือ ความสำคัญของการรวมกลุ่มขอพระพุทธรูปในหลายอิริยาบถทำให้เกิดความสำคัญแก่งานศิลปกรรมและมีการสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมเพื่อตอบรับศิลปกรรมนั้นอย่างสอดคล้อง เช่น การออกแบบผังรูปกากบาทและหลังคาแบบมีมุขทั้งสี่ด้าน การสร้างผนังด้านหลังพระพุทธรูปให้โค้งต่อเนื่องกัน

Wat Phra Si Ariyabot (Temple of the four Postures Buddha) is important temple in Kamphaeng Phet province. Located in kamphaeng Phet Historical Park. The temple has a specifically building that called Mandapa Phra Si Ariyabot (Mandapa of the four postures Buddha). Inside the mandapa has the four postures Buddha as president. Condition of the current building is in poor condition resulted there are no studies architecture of this temple. This thesis studied the history of architecture of Wat Phra Si Ariyabot by Architectural Restoration Method Understand the value of the architecture of Wat Phra Si Ariyabot. The study divided the building into two groups: 1) Building in axial of Mandapa Phra Si Ariyabot as Mandapa, Vihara and pagodas. 2) Building outside the axial of Mandapa Phra Si Ariyabot as Ubosot, Pavillions, Showers and Toilets. Building in axial of Mandapa Phra Si Ariyabot, Mandapa Phra Si Ariyabot can be assumed six models of architectural style that were divided into two groups. The roof with fore porches and the Mandapa-style roof. The first group will have the possibility of construction over. But may be beautiful , less prominent than the latter group. For Vihara can be assumed two models is a walled building and no walled building. There are 3 types pagoda is pagoda with arched, square base pagoda, octagonal base pagoda. For buildings outside the axial of Mandapa Phra Si Ariyabot Most buildings repairs later. Assumed by physical appearance. A summary of the architectural value of Mandapa Phra Si Ariybot is the importance of integration of the Buddha in various postures, causing importance to the artistic and creative architectural response to art is very consistent as for designing cross plan and the porch roof on sall four sides. Creating a curved wall behind the Buddha continuity.