การศึกษางานจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดใหญ่สุวรรณาราม จังหวัดเพชรบุรี

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างจิตรกรรมฝาผนังกับสถาปัตยกรรม โดยศึกษาเฉพาะจิตรกรรมฝาผนังที่เขียนขึ้นภายในพระอุโบสถวัดใหญ่สุวรรณารามจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งน่าจะเขียนขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย จากการศึกษาจิตรกรรมมีลักษณะเด่นหลายประการดังนี้ 1. การออกแบบจัดองค์ประกอบภาพทำขึ้นอย่างมีแบบแผนมีการพัฒนาจากจิตรกรรมฝาผนังในก่อนหน้านั้น และยังส่งอิทธิพลต่อจิตรกรรมฝาผนังในสมัยต่อมา 2. รูปแบบจิตรกรรมมีลักษณะเป็นเอกลักษณ์เฉพาะสกุลช่างอย่างชัดเจน ผู้ออกแบบเขียนภาพพยายามแสดงรายละเอียดลวดลายประกอบภาพ ให้มีลักษณะไม่ซ้ำกันรูปแบบศิลปกรรมจึงมีลักษณะแตกต่างจากกลุ่มหรือสกุลช่างอื่น ๆ อย่างเห็นได้ชัด 3. ภาพจิตรกรรมสื่อความหมายในด้านต่าง ๆ ต่อตัวอาคารและพระประธานภายในพระอุโบสถในมิติที่ซับซ้อน เนื้อหาของภาพเขียนขึ้น 3 เรื่องใหญ่ๆ คือ เทพชุมนุม พุทธประวัติตอนมารผจญ และทวารบาล เนื้อหาดังกล่าวได้พัฒนาเปลี่ยนแปลงจากจิตรกรรมฝาผนังในสมัยอยุธยาตอนต้นที่นิยมเขียนภาพอดีตพุทธ บนฝาผนังกรุพระปรางค์ มาเขียนบนฝาผนังพระอุโบสถ ภาพจิตรกรรมจึงถูกออกแบบให้สัมพันธ์และแสดงบทบาทต่อตัวอาคารมากขึ้น ผลของการวิจัยสรุปได้ว่าจิตรกรรมฝาผนังมีความสัมพันธ์และมีบทบาทหน้าที่ต่อตัวอาคารในด้านต่าง ๆ ดังนี้ 1. ภาพจิตรกรรมถูกออกแบบให้มีความสัมพันธ์ตามพื้นที่ ผืนแผ่นผนัง โดยกำหนดสัดส่วนและจัดองค์ประกอบตามลักษณะผนังได้อย่างลงตัว 2. เรื่องราวที่เขียนถูกวางตำแหน่งให้สัมพันธ์ที่สื่อความหมายเชิงสัญลักษณ์ในด้านต่าง ๆ ต่อตัวพระอุโบสถพระประธานภายในพระอุโบสถ และส่งผลต่อการใช้ห้องภายในพระอุโบสถในการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ 3. ภาพจิตรกรรมฝาผนังมีบทบาทหลักเพื่อตกแต่งพระอุโบสถให้มีความงดงามสมบูรณ์และสร้างบรรยากาศภายในให้ศักดิ์สิทธิ์ยิ่งขึ้น ในขณะเดียวกันยังส่งผลต่อหน้าที่อื่น ๆ ที่เกี่ยวเนื่องต่อการใช้สอยห้องภายในด้วย เช่นการนำภาพเทพชุมนุมมาเขียนบนฝาผนังด้านข้าง ทั้งนี้อาจแสดงความหมายในเรื่องความเชื่อเกี่ยวกับการอัญเชิญหมู่เทพยดามาเป็นสักขีพยานในการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ โดยการออกแบบเป็นรูปสัญลักษณ์ในงานจิตรกรรมฝาผนัง ส่วนภาพมารผจญอาจแสดงความหมายในลักษณะสัญลักษณ์ที่มีบทบาทต่อพระประธาน อาจหมายถึงทางเลือกหนึ่งที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าหันหน้าสู่การบรรลุพระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ ซึ่งอาจแสดงความหมายชี้นำให้ผู้อุปสมบทกรรมภายในพระอุโบสถหลังจากเปลี่ยนสภาวะตัวเองเป็นพระภิกษุเพื่อต่อสู้กับกิเลสตัณหาต่าง ๆ เพื่อบรรลุธรรมอย่างพระพุทธองค์ต่อไป ส่วนภาพทวารบาลนั้นมีบทบาทหน้าที่ในทางด้านความหมายชัดเจนคือ หมายถึง ผู้ปกปักษ์รักษาประตูทางเข้าพระอุโบสถจากสิ่งชั่วร้ายต่าง ๆ

This thesis is aimed to study the relationship between mural paintings and architecture by mentioning mural paintings in the ordination hall of Wat Yai Suwanaram, Petchaburi province which were painted in the Late Ayudhya period. These painting 's features are: 1. The murals were well designed and the layout was well arranged according to carlier period styles. This classical plan continued in to the Bangkok period. 2. The murals in the hall were executed in every aspects of mural arts, including the composition, colour schemes, decorative motifs and the execution technique which is apparently unique school of painting 3. The murals' s meanings are related to the building and the presiding Buddha in complex dimensions. The mural paintings in the ordination hall of Wat Yai Suwanaraun have three main contents: “ The Celestial Assembley ", The Assault of Mara” and“ Door Guardian” Most of the murals in the early Ayudhya period, the artist illustrated episodes from the lifestory or the previous lifestories of the Lord Buddha The murals were designed to be more related and play more important role to the hall in many ways, that are: 1. The murals 's composition are appropriate, balancing with the space on the wall. 2. The Murals' s meaning is related to the religious ceremonies. 3. Every mural areas were well composed with reasonable and thoughtful plan that make the hall more sarcastic and match to the hall 's utilitics such as “ The Celestial Assembly” on the side - walls, The celestial beings - are depicted in redisters to bear witness in religious ceremonies,“ The Assalt of Mara” stands for lord Buddha' s choosing to attain supreme Enlightenment. This may connect to“ being monk cerciniony”, who 's going to be a monk should keep concentration “ The Door Guardian” means the one who guard the passageway leading to the ordination hall, repelling the fierce ghosts away.