แผนที่ภาษาและวัฒนธรรม : ความรู้พื้นฐานเพื่อการท่องเที่ยวเชิงชาติพันธุ์ในจังหวัดเพชรบุรี

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้ศัพท์จำนวน 365 หมู่บ้านในอำเภอบ้านลาด อำเภอชะอำ และอำเภอเมืองเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี เพื่อหาประเภทชุมชนภาษาและศึกษารูปแบบวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ จากนั้นจัดทำแผนที่ภาษาและวัฒนธรรมด้วยระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS) และสร้างเว็บไซต์เพื่อให้ผู้ใช้งานสามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลพื้นฐานด้านการท่องเที่ยวเชิงชาติพันธุ์ได้โดยง่าย การวิจัยด้านภาษา ผู้วิจัยเก็บข้อมูลจากผู้บอกภาษา 3 ระดับอายุ โดยใช้แบบสอบถามจำนวน 2 ชุด แต่ละชุดประกอบด้วยคำศัพท์ 30 หน่วยอรรถเพื่อจำแนกผู้พูดภาษากลุ่มต่างๆ ออกจากกัน ผลการศึกษาพบว่ามีชุมชนภาษา 3 ประเภทคือ ชุมชนภาษา 3 ประเภท คือ 1) ชุมชนภาษาเดียว จำนวน 126 หมู่บ้าน 2) ชุมชนสองภาษา จำนวน 230 หมู่บ้าน และ 3) ชุมชนที่ไม่เข้าเกณฑ์ จำนวน 9 หมู่บ้าน ชุมชนสองภาษาที่พบมากที่สุดคือ ชุมชนภาษาไทยร่วมกับภาษาไทยถิ่นเพชรบุรี พบในเขตที่ราบฝั่งทะเลคือบริเวณบางส่วนของอำเภอเมืองเพชรบุรี และอำเภอชะอำ ส่วนชุมชนภาษาเดียวที่พบมากที่สุดคือ ชุมชนภาษาไทยถิ่นเพชรบุรี พบในเขตที่ราบแม่น้ำคือ บริเวณบางส่วนของอำเภอเมืองเพชรบุรี และอำเภอบ้านลาด ที่เหลือเป็น ชุมชนภาษาโซ่ง (ไทดำ) ภาษาเดียว ชุมชนภาษาโซ่งร่วมกับชุมชนภาษาไทย ชุมชนภาษาไทยภาษาเดียว และ ชุมชนที่ไม่เข้าเกณฑ์ส่วนการวิจัยด้านวัฒนธรรม ผู้วิจัยสร้างแบบสอบถามประกอบการสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่า คนไทยเพชรบุรีเป็นคนกลุ่มใหญ่ในพื้นที่วิจัย รูปแบบวัฒนธรรมสามารถจำแนกตามกลุ่มชาติพันธุ์ ศาสนา และประเพณีได้ 4 กลุ่มคือ 1) กลุ่มคนไทยเพชรบุรี 2) กลุ่มคนไทยเชื้อสายไทดำ (โซ่ง) 3) กลุ่มคนไทยเชื้อสาย มลายู และ 4) กลุ่มคนไทยเชื้อสายจีน แต่ละกลุ่มชาติพันธุ์มีวัฒนธรรมและวิถีการดำรงชีวิตที่มีเอกลักษณ์เฉพาะกลุ่ม อีกทั้งมีผู้เชี่ยวชาญด้านวัฒนธรรมในท้องถิ่นของตน ผลการศึกษาทั้งสองด้านนำมาจัดทำเป็นแผนที่ภาษาและวัฒนธรรมด้วยระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS) พร้อมกันนี้เพื่อให้ผู้สนใจเข้าถึงข้อมูลพื้นฐานได้ง่าย ผู้วิจัยได้จัดทำเว็บไซต์แสดงแผนที่ภาษาและวัฒนธรรมขึ้น เข้าถึงได้ทาง www.arts.su.ac.th/linguistic-map/ ซึ่งเว็บไซต์ดังกล่าวสามารถเชื่อมโยงกับแอปพลิเคชันบนอุปกรณ์แบบพกพาเพื่อนำทางผู้สนใจเดินทางไปยังแหล่งชุมชนที่ต้องการได้นับเป็นความรู้พื้นฐานเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงชาติพันธุ์