รายงานฉบับสมบูรณ์การจัดการดินและปุ๋ยแบบแม่นยำสำหรับข้าวด้วยการใช้แอพพลิเคชั่น All-Rice 1

Abstract

ข้าวเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทยแต่ต้นทุนการผลิตข้าวสูงขึ้นมากเนื่องจากราคาปัจจัยการผลิตสูงขึ้นโดยเฉพาะค่าปุ๋ยเคมีส่งผลให้ความสามารถในการแข่งขันของข้าวไทยลดลง นวัตกรรมและเทคโนโลยีในการทำนาเข้ามามีบทบาทความสำคัญโดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านการจัดการดินและปุ๋ย โครงการนี้เป็นการอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้ควบคู่ไปกับการจัดทำแปลงสาธิตทดสอบด้านการจัดการดินและปุ๋ยแบบแม่นยำในการเพิ่มประสิทธิภาพการทำนาโดยใช้แอพพลิเคชั่น All-Rice 1 ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการดินและปุ๋ยที่สอดคล้องและตอบรับกับสถานะการณ์ปัจจุบัน โดยมี กลุ่มเป้าหมาย คือ เจ้าหน้าที่เกษตรตำบล เกษตรอำเภอและเกษตรกรแกนนำ มีการจัดทำแปลงสาธิตจำนวน 6 จุด เพื่อเปรียบเทียบองค์ประกอบผลผลิต ผลผลิตและผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์ ตลอดจนผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมระหว่างแปลงนาที่มีการจัดการปุ๋ยตามคำแนะนำของแอพพลิเคชั่น All Rice1 และการจัดการปุ๋ยตามวิธีดั้งเดิมของเกษตรกร ผลการดำเนินโครงการ คือ เจ้าหน้าที่ส่งเสริม การเกษตร 18 คน และเกษตรกรแกนนำ 4 คน ที่เข้ารับการฝึกอบรมมีความพึงพอใจการอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่องการใช้แอพพลิเคชั่น all-rice1 อยู่ในระดับมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย 4.53 จากคะแนนเต็ม 5) โดยเฉพาะประเด็นการใช้แอพพลิเคชั่น all-rice1 ที่ใช้งานได้ง่าย เกษตรกรนำองค์ความรู้ที่ได้รับการถ่ายทอดไปใช้ประโยชน์คิดเป็นร้อยละ 82 ก่อนอบรมเกษตรกรมีต้นทุนค่าปุ๋ยเคมีเฉลี่ยเท่ากับ 618 บาท ต่อไร่ และหลังเข้ารับการอบรมต้นทุนค่าปุ๋ยเคมีลดลงเหลือ 493 บาทต่อไร่ หรือคิดเป็นต้นทุนค่าปุ๋ยที่ลดลงร้อยละ 20.31 นอกจากนี้ ผลผลิตข้าวเฉลี่ยก่อนอบรมอยู่ที่ 773 กิโลรัมต่อไร่ และหลังการอบรมผลผลิตข้าวเฉลี่ยเพิ่มเป็น 792 กิโลกรัมต่อไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 2.5 ข้อมูลจากแปลงสาธิตแสดงให้เห็นว่าการใส่ปุ๋ยตามปริมาณที่คำนวณโดยใช้แอพลิเคชั่น All-rice1 มีผลทำให้ข้าวมีจำนวนเมล็ดต่อรวง เปอร์เซ็นต์เมล็ดดีและผลผลิตข้าวเปลือก (กิโลกรัมต่อไร่) เพิ่มขึ้นในอัตราร้อยละ 15.29 3.33 และ 20.00 ตามลำดับ เมื่อเทียบกับการจัดการปุ๋ยตามวิธีเกษตรกร นอกจากนี้ การปลูกข้าวโดยใช้แอพพลิเคชั่น All-Rice1 ยังทำให้ต้นทุนค่าปุ๋ยเคมี ต้นทุนรวมทั้งหมด และต้นทุนผันแปรลดลงร้อยละ 23.00 1.74 และ 2.09 ตามลำดับ ซึ่งส่งผลให้มีรายได้ทั้งหมด รายได้สุทธิ และกำไรสุทธิ เพิ่มขึ้น (P<0.05) ร้อยละ 20 40 และ 81 ตามลำดับ เมื่อเทียบกับการใส่ปุ๋ยตามวิธีของเกษตรกร ยิ่งไปกว่านั้นการใส่ปุ๋ยตามแอพพลิเคชั่น all-rice1 ยังช่วยลด (P<0.05) ค่าดัชนีการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (climate change) ค่าดัชนีการทำให้เกิดฝนกรด (acidification potential) และค่าดัชนีการปนเปื้อนของสารประกอบไนโตรเจนในมหาสมุทร (marine eutrophication potential) ได้ร้อยละ 20 27 และ 25 ตามลำดับ เมื่อเทียบกับการใส่ปุ๋ยตามวิธีเกษตรกร ดังนั้น แอพพลิเคชั่น All-Rice1 เป็นเครื่องมือที่ใช้งานง่ายและสามารถช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและเพิ่มความยั่งยืนในการทำนาผ่านทางการเพิ่มผลผลิตข้าวและลดต้นทุนผลิตรวมถึงการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมของระบบการผลิตข้าว