จารึกและเอกสารไทยสมัยอยุธยา : การศึกษาเชิงอักขรวิทยา

Abstract

การวิจัยครั้ง นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการรูปอักษรและอักขรวิธีของอักษร ไทยสมัยอยุธยา โดยใช้หลักฐานทั้งที่เป็นจารึกและเอกสารต้นฉบับตัวเขียน (manuscript) จำนวนทั้งสิ้น 70 รายการ ผลการศึกษาจารึกและเอกสารไทยสมัยอยุธยาพบว่า อักษรไทยสมัยอยุธยารับ มาจากอักษรไทยสมัยสุโขทัย พบใช้อยู่ในขอบเขตของอาณาจักรอยุธยา และยังใช้สืบต่อมาใน สมัยรัตนโกสินทร์ อักษรไทยที่ใช้ในสมัยอยุธยามี 2 ชนิด คือ อักษรไทยอยุธยาแบบธรรมดา และอักษรไทยย่อ อักษรไทยอยุธยาแบบธรรมดาพบการใช้ตลอดสมัยอยุธยากว่า 400 ปี สามารถแบ่ง ตามลักษณะร่วมของรูปอักษรได้เป็น 5 ระยะ คือ ระยะที่หนึ่งช่วงพุทธศตวรรษที่ 20 ระยะที่สอง ช่วงพุทธศตวรรษที่ 21 ระยะที่สามช่วงพุทธศตวรรษที่ 22 ระยะที่สี่ช่วง พ.ศ. 2201-2280 และ ระยะที่ห้าช่วง พ.ศ. 2281-2310 ส่วนอักษรไทยย่อ เริ่มปรากฏการใช้ในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 23 สันนิษฐานว่าพัฒนามาจากอักษรไทยอยุธยาแบบธรรมดาลายมือบรรจงที่ใช้ในราชสำนัก พบ การใช้ในเอกสารสำคัญต่างๆ ในสมัยอยุธยาตอนปลายราว 100 ปี สามารถแบ่งตามลักษณะร่วม ของรูปอักษรได้เป็น 2 ระยะ คือ ระยะที่หนึ่งช่วง พ.ศ. 2201-2270 และระยะที่สอง พ.ศ. 2271- 2310 อักขรวิธีที่ใช้กับอักษรไทยสมัยอยุธยาทั้ง 2 ชนิด ไม่ต่างกันมาก ส่วนประกอบ สามารถแบ่งออกได้เป็น 6 ประเภท ได้แก่ พยัญชนะ สระ ตัวเลข วรรณยุกต์ เครื่องหมาย ประกอบการเขียน และอักขรวิธีพิเศษ ในด้านการผสมอักษรรูปคำพยางค์เดียวสามารถเกิดจาก ส่วนประกอบตั้งแต่ 1 จนถึง 4 ส่วน ขณะที่การผสมอักษรรูปคำหลายพยางค์ทำได้โดยการนำ คำพยางค์เดียวตั้ง แต่ 2 คำ มาเรียงต่อกัน ทั้งนี้ ผลการศึกษาพัฒนาการรูปอักษรและอักขรวิธีสามารถนำไปใช้ช่วยสันนิษฐาน อายุข้อมูลที่ไม่ปรากฏศักราชได้