วาทกรรมเสริมดวง : อำนาจในการรับมือกับความกดดันในอาชีพนักแสดง กรณีศึกษานักแสดงละครโทรทัศน์ในสังคมไทยปัจจุบัน

Abstract

การศึกษา “วาทกรรมเสริมดวง : อำนาจในการรับมือกับความกดดันในอาชีพนักแสดง กรณีศึกษานักแสดงละครโทรทัศน์ในสังคมไทยปัจจุบัน” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของการเสริมดวงที่มีต่อนักแสดงในแง่ของการสร้างอำนาจและต่อรองกับความกดดันและความไม่มั่นคงในการทำงาน และทำความเข้าใจรูปแบบของการเสริมดวงที่นักแสดงส่วนใหญ่ให้ความสนใจ รวมทั้งสร้างความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับอาชีพนักแสดง โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพประกอบกับแนวคิดวาทกรรมและอำนาจ ของ มิเชล ฟูโกต์ ผลการศึกษาพบว่านักแสดงส่วนใหญ่มักตกอยู่ในสภาวะที่มีความเปราะบางทางจิตใจจากการเผชิญปัญหาในการแข่งขันเพื่อให้ได้งานนับตั้งแต่ก่อนจะเข้ามาเป็นนักแสดงตลอดจนหลังจากที่เข้ามาทำงานในวงการบันเทิงแล้ว โดยการแข่งขันเกิดขึ้นจากนักแสดงที่เพิ่มจานวนมากขึ้นอยู่เป็นประจำ ทำให้การเซ็นสัญญาอยู่ภายใต้สังกัดใดสังกัดหนึ่งนั้น ไม่อาจรับประกันได้ว่านักแสดงจะมีงานหรือไม่ รวมทั้งนักแสดงอิสระที่ไม่ได้สังกัดใด ก็ยังมีการแข่งขันที่สูงมากกว่า เนื่องจากการคัดเลือกนักแสดงมักต้องเลือกนักแสดงในสังกัดของทางช่องก่อนเป็นอันดับแรก ทำให้นักแสดงส่วนใหญ่พยายามต่อรองกับความเสี่ยงนี้ผ่านพิธีกรรมและความเชื่อในการเสริมดวง ที่มักจะช่วยผ่อนคลายความตึงเครียดและยังเป็นที่พึ่งทางจิตใจให้กับนักแสดงอีกด้วย สอดคล้องกับวาทกรรมความเชื่อของสังคมไทย ที่ให้ความเคารพศรัทธาและเกรงกลัวต่อเรื่องราวเหนือธรรมชาติ ทำให้ความเชื่อนี้ทำหน้าที่เป็นเสมือนความจริงที่ชักจูงให้นักแสดงคล้อยตาม และเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของความเชื่อในการเสริมดวง