การฟื้นฟูผ้าจวนตานี ตำบลทรายขาว อำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี

Abstract

การฟื้นฟูผ้าจวนตานี ต.ทรายขาว อ.โคกโพธิ์ จ.ปัตตานี เป็นงานศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ(Qualitative research) เพื่อศึกษากระบวนการฟื้นฟูผ้าจวนตานีที่ผ่านมา พร้อมทั้งหาแนวทางในการฟื้นฟูผ้าจวนตานีอย่างสร้างสรรค์และยั่งยืนต่อไป โดยใช้แนวคิดการฟื้นฟูประกอบในการศึกษา จากการศึกษาพบว่า ผ้าจวนตานีหรือเรียกเป็นภาษามลายู ว่า ผ้าลีมาร์ (Kain Limar)เป็นหนึ่งในมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมสำคัญของจังหวัดปัตตานี และบริเวณภาคใต้ตอนล่าง รวมถึงดินแดนแถบแหลมมลายูที่มีการสั่งสม สืบทอดกันมาช้านานเป็นเวลานับหลายร้อยปี ผู้คนในอดีตนอกจากจะใช้สอยผ้าจวนตานีในการแต่งกายในชีวิตประจำวันในหมู่คนมีฐานะแล้วยังใช้ในพิธีการตลอดจนพิธีการสำคัญต่างๆ ทว่าเมื่อสังคมผันแปรไปตามกาลเวลา เกิดสภาวการณ์ที่ไม่สามารถควบคุมได้ ผ้าจวนตานีที่จำต้องหยุดชะงักการทอและการใช้งานน้อยลงในที่สุด จนมาถึงปี 2539- 2543 ได้มีกลุ่มนักวิจัย คือ รศ.จุรีรัตน์ บัวแก้วและคณะ เล็งเห็นถึงคุณค่าของผ้าจวนตานี จึงดำเนินการศึกษาและร่วมกันฟื้นฟูผ้าจวนตานี(ผ้าลีมาร์) ขึ้นเป็นครั้งแรก จุดประสงค์เพื่ออนุรักษ์และฟื้นฟูผ้าทอโบราณของปัตตานีที่หายสาบสูญไปให้กลับมาเคียงคู่ชาวปัตตานีอีกครั้ง จากการฟื้นฟูผ้าจวนตานีในครั้งนี้ ถือเป็นความสำเร็จก้าวหนึ่งที่สามารถพลิกฟื้นผ้าโบราณจวนตานีให้คืนกลับมาจนเป็นที่รู้จักแก่สาธารณชนได้อีกครั้ง แต่ด้วยข้อจำกัดบางประการ จึงมีผลทำให้การดำเนินการในครั้งนี้ทำได้เพียงแค่การฟื้นฟูเฉพาะด้านลวดลายและกรรมวิธีในการทอผ้าจวนตานีที่ยังไม่สมบูรณ์เหมือนผ้าจวนตานีแบบดั้งเดิม จึงนำไปสู่งานศึกษาวิจัย เรื่อง การฟื้นฟูผ้าจวนตานี ตำบลทรายขาว อำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี พร้อมเสนอแนวทางในการฟื้นฟูผ้าจวนตานีอย่างเหมาะสม คือ แนวทางการฟื้นฟูผ้าจวนตานีแบบดั้งเดิม โดยศึกษาประวัติศาสตร์ความเป็นมา กรรมวิธีการผลิตผ้าจวนตานีจากผ้าโบราณอย่างถ่องแท้และปฏิบัติการผลิตผ้าจวนตานีขึ้นมาใหม่ในรูปแบบดั้งเดิม และเสนอแนวทางการฟื้นฟูผ้าจวนตานีสู่ความยั่งยืน อันจะนำไปสู่การดำรงอยู่ของผ้าจวนตานีต่อไปอย่างเหมาะสม สร้างสรรค์และยั่งยืน