เรือนมอญภายใต้รูปลักษณ์เรือนไทโคราช : กรณีศึกษาบ้านพระเพลิง ตำบลนกออก อำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา

Abstract

จังหวัดนครราชสีมา หรือโคราช มีที่ตั้งสัมพันธ์ติดต่อกับภาคอื่นถึง ๓ ภาค ได้แก่ภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคอีสาน จึงเป็นดั่งศูนย์รวมความหลากหลายทางวัฒนธรรม เนื่องจากการเดินทาง จากภาคกลางไปยังภาคอีสานต้องใช้โคราชเป็นจุดผ่านและหยุดพัก ทำให้มีกลุ่มชาติพันธุ์ตั้งถิ่นฐานอยู่ หลากหลาย เมื่อกาลเวลาผ่านไปจึงได้พัฒนามาสู่การเป็นอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่เรียกว่า “ไทโคราช” โดยเฉพาะสถาปัตยกรรมเพื่อการอยู่อาศัยที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แตกต่างจากบ้านเรือนชาวไทยอีสาน โดยทั่วไป ด้วยเป็นผลผลิตของการผสมผสานทางวัฒนธรรมระหว่างเรือนไทยภาคกลางกับเรือนไทยอีสาน จากการสืบค้นและการสำรวจภาคสนามพบว่า อำเภอปักธงชัย เป็นพื้นที่ที่มี “เรือนโคราช” มากที่สุด ทว่าเป็นที่หน้าสังเกตว่ากลุ่มชาติพันธุ์ที่ใช้เรือนโคราชนั้น คือกลุ่มชาติพันธุ์มอญ ซึ่งอพยพเข้ามาตั้ง ถิ่นฐานที่บ้านพระเพลิง ๒ ครั้ง คือในสมัยกรุงธนบุรี (พ.ศ.๒๓๑๙) มาอยู่ที่บ้านพระเพลิง อ.ปักธงชัย และ พลับพลา อ.โชคชัย และการการอพยพครั้งที่ ๒ ในสมัยรัชกาลที่ ๓ (พ.ศ.๒๓๖๙) เข้ามาอยู่รวมกับชาวมอญ ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานในครั้งแรก จึงเป็นที่น่าสนใจว่า ลักษณะทางกายภาพ และการจัดวางผัง พื้นที่การใช้สอยทั้งภายในและ ภายนอกของ เรือนพื้นถิ่นโคราช ซึ่งมีผู้อาศัยอยู่เป็นชาวมอญจึงเป็นผลผลิตทางวัฒนธรรมที่เกิดจากการทับ ซ้อนของวัฒนธรรมวิถีชีวิตความเป็นอยู่ คติความเชื่อด้านการอยู่อาศัยภายใต้ลักษณะทางกายภาพของเรือน โคราช ภา