แนวคิด รูปแบบและพัฒนาการของมิหร็อบของมัสยิดต้นสน เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร

Abstract

งานวิจัยฉบับนี้ศึกษาเกี่ยวกับแนวคิด รูปแบบและพัฒนาการของมิหร็อบทั้งสามหลังของมัสยิดต้นสนโดยศึกษาจากปัจจัยต่าง ๆ ที่เข้ามามีอิทธิพลต่อมิหร็อบ และวิเคราะห์รูปแบบด้วยการนำมิหร็อบแต่ละหลังมาวิอเคราะห์เปรียบในเชิงศิลปะ จากการศึกษาพบว่ามิหร็อบของมัสยิดต้นสนมีแนวคิดในการสร้าง 3ประการดังนี้ แนวคิดด้านสังคม ได้แก่ ความนิยมในรูปแบบทางศิลปกรรม ทัศนะและความต้องการของสัปบุรุษมัสยิดต้นสน แนวคิดด้านศาสนา ได้แก่ การสื่อถึงสถานที่สำคัญในศาสนาอิสลาม การตกแต่งด้วยลายประดับและสัญลักษณ์แบบมุสลิม และการให้ความเท่าเทียมกับมุสลิมทุกคน แนวคิดด้านการใช้งาน เป็นแนวคิดในการออกแบบมิหร็อบของมัสยิดต้นสนโดยคำนึงถึงการใช้งานมิหร็อบที่สอบคล้องกับหลักศาสนา และความต้องการของสัปบุรุษ สำหรับรูปแบบและพัฒนาการของมิหร็อบของมัสยิดต้นสน มีดังนี้ มิหร็อบหลังที่ 1 (ประมาณ พ.ศ.2231-2495 ) ศิลปะไทยประเพณีแบบอยุธยาตอนปลาย เนื่องจากสัปบุรุษมองว่าศิลปะไทยประเพณีเป็นงานระดับสูงควรคู่แก่การสร้างมิหร็อบ มิหร็อบหลังที่ 2 ( พ.ศ. 2497-2552) ศิลปะไทยประยุกต์ผสมอาหรับประยุกต์เป็นมิหร็อบที่สะท้อนความตื่นตัวทางศาสนาของสัปบุรุษโดยนำต้นแบบมาจากมิหร็อบของมัสยิดอัลนะบะวีย์ในประเทศซาอุดิอาระเบียมาผสานเข้ากับความนิยมสถาปัตยกรรมไทยประยุกต์ มิหร็อบหลังที่ 3 ( พ.ศ. 2552-ปัจจุบัน) ศิลปะอิสลาม เป็นมิหร็อบที่สร้างขึ้นตามแบบมิหร็อบของมัสยิดในประเทศมุสลิมทั้งรูปทรงและลายประดับโดยนำแรงบันดาลใจมาจาก ศิลปะอิสลามในประเทศอียิปต์และประเทศอิหร่าน จึงมีความงามแบบศิลปะอิสลามอย่างแท้จริง

This research aims to study the concept, style and development of the mihrabs of Tonson Mosque through the factors influencing on the concepts of the mihrabs then analyzes their styles by comparing the mihrabs with styles of artthey resemble. The results show the concepts of the mihrabs of Ton son Mosque as follows: Social Concept: Art trends, Attitudes and needs of Ton son M osque’s community. Religious Concept: Pathway to the Islamic important places, Islamic ornaments and symbols of muslim as well as Equality among muslims. Functional Concept which drives the mihrabs of Tonson Mosque to be designed under Islamic principle along with the needs of Tonson mosque’s community. The styles and development of the mihrabs of Tonson Mosque are as follows: The First Mihrab (c.1688-1952) Thai Traditional Art (Late Ayutthaya Style) The First Mihrab reflects muslim identities through Thai traditional art; late Ayutthaya style; since this community realized that it was the worthy style for their mihrab.

The Second Mihrab ( 1954-2009) Thai Applied Art and Arab Applied Art The Second Mihrab shows the Islamic awakening among Tonson Mosque’s members. It was designed to resemble mihrab of Al-Nabawi Mosque in Saudi Arabia and blended with Thai Applied Art by borrowing some elements of Thai Applied Architecture The Third Mihrab ( 2009-present) Islamic Art The third Mihrab was designed follow Islamic art aesthetics. Its form and ornaments has been inspired from Islamic art in Egypt and Iran. Hence it is truly Islamic Art.