การศึกษาวิถีชีวิตคนกับป่า กรณีศึกษาชุมชนในบริเวณเขตป่าสัมปทาน ป่าสงวนแห่งชาติดงใหญ่ ตำบลลำนางรอง อำเภอโนนดินแดง จังหวัดบุรีรัมย์

Abstract

การศึกษา วิถีชีวิตคนกับป่า กรณีศึกษาชุมชนในป่าเขตสัมปทานป่าสงวนแห่งชาติดงใหญ่ ตำบลลำนางรอง อำเภอโนนดินแดง จังหวัดบุรีรัมย์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิถีชีวิตคนกับป่า ในชุมชนเก้าบาตร ที่เป็นชุมชนในเขตป่าสัมปทานดงใหญ่ และศึกษาแนวทางการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมของชุมชนบ้านเก้าบาตรในมิติวิถีการกินอยู่ โดยผู้ศึกษาได้ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ทำการเก็บข้อมูลภาคสนาม โดยทำการสัมภาษณ์ และสังเกตการณ์โดยใช้กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 20 คน ผลจากการศึกษาพบว่า ชุมชนเก้าบาตรได้นำภูมิปัญญาที่ติดตัวมาจากชุมชนเดิมมาปฏิบัติสืบต่อกันมาคือ ภูมิปัญญาการหาอาหาร การหาอยู่หากิน และได้รับเอา ภูมิปัญญาใหม่เข้ามาปรับใช้ในชีวิตประจำวัน โดยนำความเชื่อเรื่องการบวชต้นไม้ การประกอบพิธีบวชป่าเป็นไปเพื่อความอยู่รอดของชีวิตของคนในชุมชน ทั้งในด้านสภาพแวดล้อมที่ชาวบ้านอาศัยอยู่ และแหล่งอาหารของคนในชุมชน แม้การเข้าอยู่อาศัยของคนเก้าบาตรจะอยู่ในฐานะผู้บุกรุกตามกฎหมาย แต่ชาวบ้านเก้าบาตรเป็นผู้อนุรักษ์ ปกป้อง และใช้ประโยชน์มากกว่าผู้ทำลายหรือหาผลประโยชน์ใส่ตน แนวทางในการแก้ไขปัญหาความขัดแย้ง กรมป่าไม้ควรให้สิทธิชมชนเก้าบาตรในการ ใช้ทรัพยากรธรรมชาติและการอนุรักษ์ป่า เพราะชาวบ้านเป็นผู้ที่ต้องใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับป่าในการหาอยู่หากิน ชุมชนเก้าบาตรไม่ควรนำวัฒนธรรมความเชื่อมาเป็นเครื่องมือต่อรองกับกรมป่าไม้เพื่อขยายที่ดินทำการเกษตรกรรม แต่ควรเป็นจิตสำนึกรักและหวงแหนป่าร่วมกัน และป่าไม้ควรจัดสรรพื้นที่ทำกินให้กับชุมชนเก้าบาตร แต่ไม่ออกเอกสารสิทธิ์ใด ๆ ให้กับชุมชน เพื่อเป็นการแก้ปัญหาความขัดแย้งระหว่างป่าไม้กับชุมชนที่ยั่งยืน

This thesis aims to examine the relationship between human and forests at Dongyai National Forest Reserves, Lom Nang Rong Locality, Non Din Deang District, Burirum Province through the management of local wisdom. It is a qualitative study by using guided questions to interview 20 local people and field observation. The results showed that Kao Bart community lived their lives symbiotically with natural environment. They adjusted their local wisdomsincluding questing forest products for basic needs such as food, fuel, housing, medicine and adapted a new wisdom of forest ordination in order to conserve the forests for survival. Though they have livedin the Dongyai National Forest illegally, but they have purposefully helped to protect the natural resources and conserved the forests. Therefore, the suggested solution is that the Forestry Department should legally allow the Kao Bart community to livein the reserved forests by dividing the lands for their living without granting the owner permit. While, the local community should not use their belief system to negotiate the Forest Department for expanding the reserved forests for agriculture use. This will sustainable reduce the conflicts between Forestry Department and community.