ภูมิปัญญายาแผนโบราณของร้านสงวนโอสถ

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มุ่งศึกษากระบวนการจัดการภูมิปัญญายาแผนโบราณเพื่อหาแนวทางการจัดการที่เหมาะสมในการสืบทอดภูมิปัญญายาแผนโบราณของร้านสงวนโอสถ ชุมชนบ้านบุ เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร ให้สามารถคงอยู่ในชุมชนบ้านบุและสังคมไทยได้อย่างยั่งยืน โดยใช้วิธีการศึกษาจากเอกสาร การสัมภาษณ์เจาะลึกกลุ่มตัวอย่าง การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม และใช้แนวคิดภูมิปัญญา แนวคิดการจัดการความรู้ประกอบในการศึกษา ผลการศึกษาพบว่า ร้านสงวนโอสถเป็นร้านยาแผนโบราณที่มีการสืบทอดภูมิปัญญายาแผนโบราณมาเป็นระยะเวลากว่า 70 ปี มีตำรับยาแผนโบราณที่ได้รับการขึ้นทะเบียนรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กระทรวงสาธารณสุข 5 ชนิด และมีภูมิปัญญาที่เกี่ยวข้องกับยาแผนโบราณ 10 ชนิด แต่ปัจจุบันร้านสงวนโอสถกำลังประสบปัญหาการสืบทอดภูมิปัญญายาแผนโบราณในอนาคต ในขณะที่คนไข้ของร้านสงวนโอสถยังมีความต้องการในยาแผนโบราณของร้านอยู่ รูปแบบการจัดการที่เหมาะสมเพื่อให้ภูมิปัญญายาแผนโบราณของร้านสงวนโอสถสามารถคงอยู่ในชุมชนบ้านบุและสังคมไทยได้อย่างเหมาะสมและยั่งยืนตลอดจนสามารถเป็นแนวทางการจัดการภูมิปัญญาแผนโบราณให้กับร้านยาแผนโบราณอื่น ๆ มี 2 แนวทางคือ แนวทางที่ 1 การรักษาและการสืบทอดภูมิปัญญายาแผนโบราณได้แก่ การสร้างความตระหนักในคุณค่าความสำคัญเพื่อนำไปสู่การสืบทอดภูมิปัญญายาแผนโบราณ การจดทะเบียนสิทธิภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย การจัดทำฐานข้อมูลภูมิปัญญายาแผนโบราณ การจัดทำสื่อวีดีทัศน์ บันทึกภูมิปัญญาแผนโบราณ การจัดการผลิตยาแผนโบราณให้เพียงพอต่อการจำหน่าย การพัฒนารูปแบบบรรจุภัณฑ์ยาแผนโบราณและการพัฒนาผลิตภัณฑ์ยาแผนโบราณใหม่ แนวทางที่ 2 การพัฒนาและส่งเสริมความยั่งยืนภูมิปัญญายาแผนโบราณ ได้แก่ การส่งเสริมทางด้านความรู้วิชาการ การส่งเสริมทางด้านการประชาสัมพันธ์ การส่งเสริมทางด้านสังคม และกาส่งเสริมทางด้านเศรษฐกิจและการท่องเที่ยว

This study is aimed to management of wisdom in traditional medicine for the management of traditional medicine of Sa-nguan Osot Baanbu Community Bangkoknoi District Bangkok for living in Thai society forever by using in documentary, in-depth interview, participant observation. The result of study shows that Sa-nguan Osot is facing a lack of an inherited knowledge and also traditional medicine knowledge in the near future, however the Sanguan Osot customers need of traditional medicine is still here. Therefore, a proper guide of this issue could be : 1. Showing how important the traditional medicine knowledge are. It can be done by setting up some events and let people getting involved with it or keep doing some campaign may be three times a year, making them realise that the traditional medicine knowledge belong to everyone and we should be proud of it and it is absolutely worth getting it going forever. 2. Being concern of the product (traditional medicine) itself. Good stock managing of the products should be taken place as well as keep developing and researching these traditional medicine of Sa-nguan Osot Baanbu Community in order to be updated and getting better and better. Inconclusion, good proper guide leading to the success of keeping this community traditional medicine alived forever.