การจัดการศาลพระภูมิในเขตกรุงเทพมหานคร

Abstract

การศึกษาเรื่องการจัดการศาลพระภูมิในเขตกรุงเทพมหานคร มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารวบรวมองค์ความรู้และแสดงถึงวิธีการจัดการของศาลพระภูมิที่มีอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งมีองค์ประกอบ จำนวน 4 ส่วน คือ 1. ความหมายของศาลพระภูมิ 2. วิธีการผลิตศาลพระภูมิ 3. พิธีกรรมเกี่ยวกับศาลพระภูมิ และ 4. วิธีการจัดวางศาลพระภูมิ โดยใช้วิธีการศึกษาเชิงคุณภาพ ตามแนวคิด ตลอดจนทฤษฎีของการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม ผลการศึกษาพบว่าองค์ประกอบทั้ง 4 ส่วนของการจัดการศาลพระภูมิในเขตกรุงเทพมหานคร แสดงให้เห็นถึงองค์ความรู้และวิธีการจัดการ ดังนี้ 1. ความหมายของศาลพระภูมิ ได้แก่ ความหมายในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม ความหมายในคติชนวิทยา ความหมายในสถาปัตยกรรมศาสตร์ และความหมายในพระพุทธศาสนา 2. วิธีการผลิตศาลพระภูมิ ได้แก่ รูปแบบของศาลพระภูมิ วิธีการผลิตศาลพระภูมิ วิธีการจำหน่าย และราคาของศาลพระภูมิ 3. พิธีกรรมเกี่ยวกับศาลพระภูมิ ได้แก่ ผู้ประกอบพิธีตั้งศาลพระภูมิ วิธีการตั้งและถอนศาลพระภูมิ การปฏิบัติบูชาต่อศาลพระภูมิ และค่าใช้จ่ายในการประกอบพิธีกรรม 4. วิธีการจัดวางศาลพระภูมิ ได้แก่ การจัดวางร่วมกับศาลชนิดอื่น การจัดวางแบบไทยประเพณี (แบบดั้งเดิม) และการจัดวางแบบร่วมสมัย ทั้ง 4 ส่วนนี้เป็นกระบวนการจัดการที่มีความสัมพันธ์ต่อกัน ตั้งแต่ความหมาย การผลิต พิธีกรรม และการจัดวาง ซึ่งผลการศึกษาดังกล่าวได้สะท้อนให้เห็นถึงคุณค่า รวมถึงความสำคัญของศาลพระภูมิที่มีต่อสังคมไทยในปัจจุบัน

The study of the Land-Spirit Shrine management in Bangkok aims to collect the knowledge and concepts. All the way through how to deal with the Land-Spirit Shrine nowadays which are composed of four parts. 1. The meaning of the Land-Spirit Shrine 2. The production method of Land-Spirit Shrine 3. Rites regarding the Land-Spirit Shrine 4. The method to place the Land-Spirit Shrine using a Qualitative Research by the concept of cultural resource management. The result showed that all four parts of the Land-Spirit Shrine in Bangkok demonstrate the knowledge, concepts and management methods as follows : 1. The meaning of the Land-Spirit Shrine : the meaning in the term of cultural resource, the meaning in folklore, the meaning in agriculture and the meaning in Buddhism. 2. The production methods : the form of Land-Spirit Shrine, Land-Spirit Shrine production and the sale procedure including the price of the Land-Spirit Shrine. 3. The rites regarding the Land-Spirit Shrine : who sets up the Land-Spirit Shrine, the way to set up and remove the Land-Spirit Shrine, worship the Land-Spirit Shrine and the expense of the ritual. 4. How to place the Land-Spirit Shrine : placing together with the others, placement by the Thai tradition (Traditional) and contemporary placement. Four parts of the procedure are related to each other ; the meaning, the production, the rites and the placement. The result of the study reflects the importance and the requirement of the society for the Land-Spirit Shrine.