การจัดการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมย่านคลองอ้อม จังหวัดนนทบุรี

Abstract

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและประเมินคุณค่าและศักยภาพของทรัพยากรวัฒนธรรม ย่านคลองอ้อม จังหวัดนนทบุรี เพื่อเสนอแนวทางในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม เพื่อรองรับการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมในอนาคต โดยการสร้างแบบประเมินคุณค่าและศักยภาพของทรัพยากรวัฒนธรรม เพื่อเป็นเครื่องมือในการวิจัย ประกอบกับการเก็บข้อมูลภาคสนามเพื่อศึกษาประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย ได้แก่ ประวัติศาสตร์ชุมชน ทรัพยากรวัฒนธรรม ภูมิทัศน์วัฒนธรรม รูปแบบและองค์ประกอบทางการท่องเที่ยว และทัศนคติของประชากรในชุมชน โดยการสำรวจ การสังเกต และการสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการประเมินคุณค่าและศักยภาพของทรัพยากรวัฒนธรรมที่เลือกศึกษา ส่วนใหญ่มีผลการประเมินอยู่ในระดับสูง ผลการวิจัยจากการเก็บข้อมูลภาคสนามพบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนกับสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพเศรษฐกิจและสังคม ทรัพยากรวัฒนธรรมในย่านคลองอ้อมได้รับผลจากการเปลี่ยนแปลงนั้นด้วย การพัฒนาการท่องเที่ยวยังไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร และไม่ปรากฏรูปแบบการท่องเที่ยวที่ชุมชนมีส่วนร่วม แนวทางการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมที่นำเสนอ มาจากการศึกษาแนวคิดและทฤษฎี การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม การพัฒนาวัฒนธรรมชุมชน ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และการจัดการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม ผลการสังเคราะห์ข้อมูลจากการวิจัย รูปแบบที่เหมาะสมในการจัดการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม ย่านคลองอ้อม จังหวัดนนทบุรี คือ การจัดการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมโดยชุมชน ด้วยกระบวนการที่เหมาะสมกับวิถีชีวิตและทรัพยากรที่ตนมีอยู่ ด้วยเป้าประสงค์หลักเพื่อปรับปรุงสภาพเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม ให้อยู่ในสภาวะที่สมดุล

This research is aimed to examine and evaluate the value and capability of cultural resource in Klong Aom Area, Nonthaburi Province. In addition the study demonstrates the way in managing cultural resource for cultural tourism in the future. The methodology is composed of the assessment form for value and capability of culture resource and collecting data in the field about research issues as followings; community’s history, culture resource, cultural landscape, complexion and composition of tourism, and attitude of local community. Survey, observation, and deep interview were employed in the research. The findings show that an assessment level of value and capability of selected cultural resource is quite high. The context of economy and society has an effect of community and environment as well as cultural resource. The improvement of tourism does not succeed. Community doesn’t participate in tourism. Framework and theory of cultural resource management, the development of community’s culture, sustainable economy, sustainable tourism, and cultural tourism management were employed. It was found that the participation of community in cultural tourism management should be the suitable complexion management in Klong Aom Area, Nonthaburi Province, deployed with local way of life and resource with the purpose of providing balance in the development of economy, society, environment, and culture.