การประยุกต์ใช้แนวคิดการเติบโตอย่างชาญฉลาดเพื่อกำกับการแพร่กระจายของมหานครในภูมิภาค : กรณีศึกษานครสุราษฎร์ธานี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดลองนำ “แนวคิดการเติบโตอย่างชาญฉลาด (Smart Gowth)” มาวิเคราะห์และประยุกต์ใช้กำกับการแพร่กระจายของมหานคร (urban sprawl) ใน “ภูมิภาคนครสุราษฎร์ธานี” ขอบเขตการวิจัยครอบคลุมการศึกษาแนวคิดการพัฒนาชุมชนเมืองแบบการเติบโตอย่างชาญฉลาดและการพัฒนาอย่างยั่งยืน การศึกษาพัฒนาการตั้งถิ่นฐาน การเจริญเติบโตและสภาพปัจจุบันทางกายภาพและสังคมเศรษฐกิจของชุมชนเมืองสุราษฎร์ธานี การวิเคราะห์ลักษณะการตั้งถิ่นฐานในนครสุราษฎร์ธานีเปรียบเทียบกับผังเมืองรวมเมืองสุราษฎร์ธานี (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 3) และการเสนอแนะการวางและจัดทำผังเมืองตามแนวคิดและหลักการเติบโตอย่างชาญฉลาด อนึ่งการวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูปที่ใช้ในการจัดการข้อมูลทางด้านระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อนำมาใช้วิเคราะห์ชั้นข้อมูลพื้นฐานด้วยเทคนิคการวิเคราะห์ซ้อนทับ (Overlay Analysis) ผลจากการวิจัยสรุปได้ว่าการตั้งถิ่นฐานในนครสุราษฎร์ธานีเริ่มมีลักษณะของการแพร่กระจายตัวของเมือง จากการวิเคราะห์สภาพปัจจุบันของนครสุราษฎร์ธานีด้วยหลักการเติบโตอย่างชาญฉลาดสามารถแบ่งพื้นที่ออกเป็น 3 ประเภทได้แก่ พื้นที่ที่เหมาะสมสำหรับการส่งเสริมการพัฒนา ซึ่งยังคงมีพื้นที่ว่างที่ไม่มีการใช้ประโยชน์และเมืองยังคงมีความหนาแน่นน้อยอยู่ พื้นที่ที่เหมาะสมแก่การสงวนไว้เพื่อการขยายตัวในอนาคตเริ่มมีการพัฒนามากขึ้น และพื้นที่ที่เหมาะสมแก่การสงวนรักษาไว้เป็นพื้นที่สีเขียวและพื้นที่แหล่งผลิตอาหารของเมืองเริ่มมีการรุกล้ำ ซึ่งจากลักษณะการตั้งถิ่นฐานที่วิเคราะห์ได้นี้จึงเหมาะสมในการนำแนวคิดการเติบโตอย่างชาญฉลาดมาประยุกต์ใช้เพื่อกำกับการแพร่กระจายของชุมชนเมืองและเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ดังนั้นในช่วงท้ายของการวิจัยจึงได้แสนอแนะการวางและจัดทำผังเมืองในด้านการใช้ประโยชน์ที่ดิน ด้านระบบขนส่งมวลชน ด้านโครงสร้างพื้นฐานและระบบเมือง เพื่อให้นครสุราษฎร์ธานีมีการพัฒนาที่หลากหลายและกระชับมากขึ้น ส่งเสริมระบบขนส่งมวลชนเพื่อลดการใช้รถยนต์ส่วนบุคคล และการจัดบริการสาธารณูปการที่มีประสิทธิภาพให้ทั่วถึงในทุก ๆ หน่วยชุมชน

The objective of this qualitative research is to experimentally apply "the Smart Growth concept" to direct future urbanization and control urban sprawl within Surat Thani Metropolis in order to initiate sustainable and manageable developments. The scope of the research covers a study on Smart Growth and sustainable development concepts, urbanization trends in the Metropolitan areas, as well as utilizing Regional Smart Growth principles to categorize the existing urban areas and to propose a new development plan based on Smart Growth concepts. The research method and tool were spatial analysis in a Geographic Information System utilizing Overlay technique. The findings from the research revealed that growth and urbanization in Surat Thani Metropolis from the past to present tends to create suburban sprawl Substantially. By categorizing the existing urban areas with "Regional Smart Growth principle", the Metropolis can be classified as 3 distinguished areas: areas for promoting growth, areas reserved for future growth, and areas conserved for natural green and food producing. From this basis, the new development plan was introduced according to Smart Growth and sustainable development principles. The components of the regional plan comprise of land use, infrastructure, mass transit network and urban system, which shall direct future urbanization and control suburban sprawl. Finally, these components will create mixed, compacted and walk-able communities, thereby supporting mass transit system, reducing dependable on private cars and producing more efficient public services.