การขาดแคลนพื้นที่ว่างเพื่อสาธารณะประโยชน์ที่มีคุณภาพในย่านธุรกิจเป็นปัญหาสำคัญของงานวางแผนชุมชนเมืองและสภาพแวดล้อมตลอดมา เนื่องจากข้อจำกัดในด้านพื้นที่และราคาที่ดินที่สูงของย่านธุรกิจ ปัจจุบันศูนย์การค้าเป็นทั้งศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ การบริการและศูนย์รวมกิจกรรมต่าง ๆ ของกรุงเทพมหานคร ลานพื้นที่ว่างภายในศูนย์การค้าจึงเป็นแหล่งรวมคนและรองรับกิจกรรมต่าง ๆ ของเมืองและย่านอันเป็นที่ตั้งของศูนย์การค้าเหล่านั้นด้วย
งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาความเป็นพื้นที่กึ่งสาธารณะของชุมชนเมืองของลานพื้นที่ว่างส่วนกลางของศูนย์การค้าระดับชุมชน (ไลฟ์สไตล์เซ็นเตอร์) โดยทำการเปรียบเทียบ 2 กรณีศึกษา คือลานพื้นที่ว่างส่วนกลางแบบปิดภายในอาคารของศูนย์การค้า ดิ เอสพลานาดที่มีลักษณะทางกายภาพแบบโมเดิร์น และลานพื้นที่ว่างส่วนกลางแบบเปิดโล่งภายนอกอาคารของศูนย์การเดอะคริสตัล ซึ่งออกแบบโดยคำนึงถึงสัดส่วนมนุษย์และบรรยากาศการเดินเท้า ผู้วิจัยได้ทำการสำรวจเก็บข้อมูล สังเกตการณ์ จดบันทึก และทำแบบสอบถาม เพื่อศึกษาลักษณะทางกายภาพ พฤติกรรมการใช้ประโยชน์และทัศนคติของผู้ใช้งานลานพื้นที่ว่างส่วนกลางของศูนย์การค้า
จากผลการศึกษาพบว่าผู้ใช้ศูนย์การค้าไลฟ์สไตล์เซ็นเตอร์ทั้ง 2 รูปแบบมีความต้องการพื้นที่ว่างกิ่งสาธารณะของชุมชนเมืองในศูนย์การค้า และถ้าศูนย์การค้าให้ความสำคัญกับการจัดสภาพแวดล้อมของพื้นที่ว่างส่วนกลางเพื่อการพักผ่อนและการทำกิจกรรมทางสังคมสำหรับประชาชนแล้ว พื้นที่เหล่านั้นจะมีบทบาทเป็นพื้นที่ว่างกิ่งสาธารณะของชุมชนเมืองได้ อย่างไรก็ดีผลการศึกษาพบว่าการออกแบบโดยคำนึงถึงสัดส่วนมนุษย์และบรรยากาศการเดินเท้านั้นส่งเสริมให้เกิดกิจกรรมทางสังคมภายในลานพื้นที่ว่างมากขึ้นนอกเหนือจากกิจกรรมการซื้อขาย โดยบรรยากาศดังกล่าวยังทำให้ผู้ใช้งานรู้สึกผ่อนคลาย และใช้เวลาในลานพื้นที่ว่างส่วนกลางนานขึ้น บ่อยครั้งขึ้น
A lack of urban public space in commercial area of the city has been a problem in urban planning for along time. Because of high density and cost of land affect the cost for creating urban public space in commercial area by the government. The shopping malls are not places for only buying and selling but they also serve various needs and activities including recreation, relaxation, and socialization. Plaza of a Lifestyle shopping center has potential to support all activities as a semi public urban space.
The study compares 2 case studies. The Esplanade mall's indoor plazas are in the temperature- controlled building with a modern- style decoration. The Crystal mall's outdoor plazas are ornamented with a beautiful scene of landscape, sidewalk, shading, fountain, pond, trees, flowers and street furniture to create main street lifestyle. The physical survey and observation of both case studies along with a survey of users' points of view or opinions were employed to collect data. The study investigated the customers' need of semi- public urban space in lifestyle center. In addition, it examined whether different of physical designs affect activities and opinions of the users.
The study shows that the customers of lifestyle center in both cases need the semi- public urban space in shopping mall either indoor or outdoor plaza, The quality of the physical space is the main reason to support all activities in the plaza of the shopping mall. This reason enhances the quality of the space inside the shopping mall. It creates a valuable space for social activities that is not only for the business benefit but also creates good image and good atmosphere of the shopping mall. The study also shows that well organized physical environment of open-air plaza in Lifestyle center can create more relax feeling, frequency and duration of activities in the plaza. Finally, the open-air plaza in Lifestyle center also becomes the green open space for the city that is owned and operated by private sector.
ชื่อเรื่อง แนวทางการบริหารจัดการพื้นที่อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา = Guidelines for administration and management of Phra Nakhon Sri Ayutthaya Historical Park
