ชีวิตและการเดินทางในยามที่มารักษาความเจ็บป่วยของผู้ป่วยโรคมะเร็ง ณ โรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเรื่องราวชีวิตและการเดินทางมารักษาพยาบาลของผู้ป่วยโรคมะเร็ง ที่สะท้อนให้เห็นถึงความทุกข์ทางสังคมอันเป็นผลมาจากการกระทำโดยโครงสร้างสังคม ผ่านวิธีการทำงานภาคสนามทางมานุษยวิทยาในการสังเกตการณ์และสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่มผู้ป่วยโรคมะเร็งจำนวน 10 ราย ที่อยู่ในระยะรักษาตัวและมารับการรักษา ณ โรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช เพื่อนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ด้วยกรอบแนวคิดความทุกข์ทางสังคม (social suffering) จากผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าชีวิตของผู้ป่วยมะเร็งแต่ละคนนอกจากการเผชิญกับความทุกข์ทางกายอันเป็นผลของโรคร้ายและกระบวนการรักษาแล้ว ยังมีความทุกข์ที่เป็นผลกระทบจากโครงสร้างสังคมร่วมด้วย ประการแรกคือปัญหาทางโครงสร้างระบบสาธารณสุข ซึ่งสะท้อนผ่านอุปสรรคและความซับซ้อนในเส้นทางการรักษาพยาบาลของคนไข้ เนื่องด้วยความไม่พร้อมของสถานพยาบาลใกล้บ้าน คนไข้จึงถูกส่งตัวมารักษาต่อยังโรงพยาบาลระดับตติยภูมิในเมืองต้องเผชิญกับความแออัดบวกกับข้อจำกัดในการรอคิวใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ของโรงพยาบาลรัฐ ทำให้ผู้ป่วยต้องเดินทางไปรักษาร่วมกับอีกหลายโรงพยาบาล ส่งผลต่อการรับภาระค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น ซึ่งปัญหาทางการเงินนับเป็นปัญหาหลักของผู้ป่วยที่มีฐานะทางการเงินไม่มั่งคงเป็นทุนเดิม จนเมื่อพวกเขาต้องกลายเป็นผู้ขาดรายได้แต่กลับมีรายจ่ายเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะค่าใช้จ่ายในการเดินทางมารักษาพยาบาล ซึ่งกระทบไปถึงสมาชิกในครอบครัว จึงแสดงให้เห็นว่าในช่วงเวลาของการรักษาพยาบาล ผู้ป่วยแต่ละคนมีความทุกข์ทรมานทางกายพร้อมกับความทุกข์ทางใจในการจัดการปัญหาที่เกิดขึ้นภายใต้การดิ้นรนใช้ชีวิตท่ามกลางภาวะสังคมเศรษฐกิจที่ไม่เอื้ออำนวย