งานช่างไทยใหญ่ : กรณีศึกษางานจิตรกรรมฝาผนังภายในวิหารวัดท่าข้าม อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

สารนิพนธ์ฉบับนี้มีจุดประสงค์ที่จะศึกษาสภาพสังคมและวัฒนธรรมล้านนา ซึ่งปรากฏในงานจิตรกรรมฝาผนังภายในวิหารวัดท่าข้าม อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ โดยใช้การวิเคราะห์ในเชิงประวัติศาสตร์และโบราณคดีประกอบกัน ผลการศึกษาพบว่างานจิตรกรรมดังกล่าวสะท้อนสภาพสังคมและวัฒนธรรมล้านนาอย่างมีนัยสำคัญใน 3 ประเด็น ได้แก่ 1. สภาพความเป็นอยู่ของชาวพม่า-ไทใหญ่ ซึ่งเป็นชาวต่างแดนที่ถูกกวาดต้อนเข้ามาเป็นพลเมืองในเชียงใหม่ 2. รูปแบบการแต่งกายของชาวพม่า – ไทใหญ่ และชาวล้านนา 3. คติความเชื่อในพุทธศาสนา นอกจากนี้การศึกษาในครั้งนี้ยังทำให้ทราบถึงประเด็นทางศิลปะที่สำคัญ 2 ประเด็น คือ ลักษณะเฉพาะของงานจิตรกรรมซึ่งวาดขึ้นโดยฝีมือช่างต่างถิ่นชาวพม่า – ไทใหญ่ที่ถูกกวาดต้อนให้เข้ามาอยู่ในเชียงใหม่ และลักษณะเด่นในการสร้างสรรค์ภาพโดยนำเอาวัฒนธรรมพม่า-ไทใหญ่ของจิตรกรจากต่างแดนมารวมกับวัฒนธรรมชาวล้านนาเชียงใหม่ได้อย่างกลมกลืน

The study focuses on lan-na social and cultural features refected in the mural painting in the main chapel at Wat ta-kham, ampror mae-tang, Chiang Mai province. The collected data are analyzed historically as well as archaeologically. Results of the research are classified into three main aspects based on their historical and cultural significance as follows : 1. The living condition of Burmese-Tai yai citizens who were taken from Burma to Chiang Mai after wares between the two kingdoms. 2. The dressing styles of Burmese-Tai yai as well as those of Lan-na citizens. 3. Buddhists’belifes of Burmese-Tai yai and Lan-na citizens. Apart from this, the study on the artstic feature of two significant disconeries, namely, special artistic features of the mural painting created by Burmese-Tai yai artisans taken from Burma as prisoners of war ; and certain special artistic resulted from a harmonieous assimilation of the two cultures involved.